Αναπαραγωγή στην εκπαίδευση και κοινωνικός προσδιορισμός της σχολικής γνώσης PDF Εκτύπωση

Αναπαραγωγή στην εκπαίδευση και κοινωνικός προσδιορισμός της σχολικής Γνώσης – 4 ECTS

Μαρία Νικολακάκη

Σύντομη περιγραφή:

Στο μάθημα αυτό γίνεται μελέτη αρχικά της ανάδυσης του ενδιαφέροντος για τον κοινωνικό προσδιορισμό της γνώσης, και πως η γνώση συμβάλλει στην κοινωνική αναπαραγωγή. Μέσα από την εξέταση των επιστημονικών παραδειγμάτων που εμφανίστηκαν από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 θα δημιουργηθεί προβληματισμός για τις δυνατότητες, αλλά και τις ακαμψίες του εκπαιδευτικού συστήματος για δημοκρατική εκπαίδευση.

Η διδασκαλία του μαθήματος θα εκκινήσει από τον Λόγο που αναδύθηκε για άρση των κοινωνικών ανισοτήτων μέσα από το περιεχόμενο της εκπαίδευσης που ήταν κεντρικό θέμα στην νέα κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, και θα γίνει διερεύνηση των αδιεξόδων της. Στη συνέχεια, εξετάζονται οι συνέπειες της προβολής της κριτικής διάστασης στην εκπαιδευτική γνώση μέσα από την κριτική παιδαγωγική, κάνοντας μια περιοδολόγηση του έργου που αναδύθηκε από την κριτική παιδαγωγική έως την εμφάνιση του μεταμοντερνισμού. Ο μεταμοντερνισμός ως τάση διερευνάται σε σχέση με την αναπαραγωγή της διαμόρφωσης της υποκειμενικότητας. Τέλος γίνεται κριτική διερεύνηση του Λόγου του νεοφιλελευθερισμού στην εκπαίδευση για αριστεία και αποδοτικότητα.

Στόχοι μαθήματος:

  • Να βοηθήσει τους ΜΦ να κατανοήσουν πώς η σχολική γνώση προσδιορίζεται και διαμορφώνεται από το κοινωνικό πλαίσιο.
  • Να συμβάλλει σε μια κριτική ανάγνωση των σκοπών και στόχων του εκπαιδευτικού συστήματος  σχετικών με τη σχολική γνώση.
  • Να βοηθήσει τους ΜΦ να διερευνήσουν τις μορφές της κοινωνικής αναπαραγωγής και του κοινωνικού ελέγχου μέσω της σχολικής γνώσης.
  • Να αποκτήσουν οι ΜΦ την ικανότητα της κριτικής ανάλυσης των πρόσφατων νεοφιλελεύθερων εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων  ώστε να είναι σε θέση να κατανοούν τις σχετικές σχέσεις εξουσίας που προκύπτον από τις θεωρητικές προσεγγίσεις.
  • Να μπορούν οι φοιτητές να διαμορφώσουν κριτική άποψη για την εκπαίδευση.

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα:

Μετά το πέρας των μαθημάτων, οι ΜΦ θα πρέπει να:

  • Έχουν αναπτύξει τις γνώσεις τους γύρω από την κοινωνιολογική ανάλυση της γνώσης που παρέχει το σχολείο.
  • Είναι σε θέση να αναλύουν τη σχολική γνώση σε σχέση με τις έννοιες της κοινωνικής ανισότητας και των κοινωνικών ιεραρχήσεων.
  • Έχουν αναπτύξει την ικανότητά τους να αναλύουν τις πρόσφατες αλλαγές στο ελληνικό εκπαιδευτικό πλαίσιο από μία οπτική κριτικής θεωρίας.

Δομή:

Το μάθημα συνίσταται σε πέντε εβδομαδιαία σεμινάρια. Τα τρία πρώτα σεμινάρια είναι με τη μορφή διάλεξης και συζήτησης και αφορούν τα τρία στάδια της εξέλιξης του θεωρητικού ενδιαφέροντος για τη σχολική γνώση. Μετά την πρώτη συνάντηση οι ΜΦ παίρνουν και την ενδεδειγμένη βιβλιογραφία, ώστε να συμμετέχουν ενεργά στη διδασκαλία κάθε ενότητας.

Οι τελευταίες δυο συναντήσεις είναι αφιερωμένες στην παρουσίαση των εργασιών που εκπονούν οι ΜΦ στο πλαίσιο του μαθήματος.

Τρόπος αξιολόγησης των φοιτητών:

Γραπτές Εξετάσεις-προαιρετικές εργασίες.
Η γραπτή εργασία θα είναι 4-5.000 λέξεις σε θέματα που συνδέονται με την ενότητα και ο κατάλογος των προτεινόμενων άρθρων θα πρέπει να περιλαμβάνεται.

Βιβλιογραφία:

Popkewitz Thomas & Μαρια Νικολακακη (2012). Κριτικές προσεγγίσεις στην εκπαιδευτική πολιτική: τα μεταβαλλόμενα πεδία εξουσίας και γνώσης. Αθήνα: Σιδέρης
Popkewitz, T. (2008). Cosmopolitanism  and  the age of school reform: Science, education and making society by making the child. New York: Routledge.
Νικολακακη, Μ. (Επιμ.). (2011). Η Κριτική Παιδαγωγική στο Νέο Μεσαίωνα. Αθήνα: Σιδέρης.
Nikolakaki, M. (2011). Critical pedagogy and democracy: cultivating the democratic ethos, Journal of Critical Education Policy Studies, Volume 9, N.1, May 2011.
Γρόλλιος, Γ. (2005): O Paulo Freire και το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Θεσσαλονίκη: Βάνιας
Γούναρη, Π. & Γρόλλιος, Γ. (2010): Κριτική Παιδαγωγική. Αθήνα: Gutenberg
Bernstein, B. (1989): Παιδαγωγικοί Κώδικες και Κοινωνικός έλεγχος, Αθήνα: Αλεξάνδρεια
Young, M. & Bernstein, B. (1971): Knowledge and Control: New Directions for the Sociology of Education. Λονδίνο: Collier-Macmillan
Young, M. (1998): The Curriculum of the Future. From the New Sociology of Education to a Critical Theory of Learning. Λονδίνο: Falmer Press