Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα μαθήματα

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές αναμένεται να αποκτήσουν τις ακόλουθες:

Γνώσεις

• Να αναγνωρίζουν και να περιγράφουν την έννοια του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και άλλων παρεμφερών εννοιών, όπως η φτώχεια, η κοινωνική ανισότητα, η αποστέρηση και περιθωριοποίηση.
• Να γνωρίζουν τα βασικά θεωρητικά «παραδείγματα» και «πολιτικές ερμηνείες» για τον κοινωνικό αποκλεισμό
• Να γνωρίζουν και να περιγράφουν τις κυρίαρχες πολιτικές αντιμετώπισης του κοινωνικού αποκλεισμού σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο

Δεξιότητες

• Να διακρίνουν και να εξηγούν τις αιτίες, τους παράγοντες, τις μορφές και τις συνέπειες του κοινωνικού αποκλεισμού
• Να κατανοούν τους διαρθρωτικούς παράγοντες που διαμορφώνουν, αναπαράγουν και ενισχύουν τις ανισότητες και τους αποκλεισμούς στις σύγχρονες κοινωνίες
• Να αξιοποιούν τα κατάλληλα θεωρητικά και μεθοδολογικά εργαλεία για την ανάλυση και ερμηνεία των πολυδιάστατων προβλημάτων του κοινωνικού αποκλεισμού
• Να διακρίνουν τρόπους καταπολέμησης των κοινωνικών ανισοτήτων και του κοινωνικού αποκλεισμού, μέσω της εφαρμογής δημόσιων πολιτικών

Ικανότητες:

• Να αναλύουν κριτικά τον "κοινωνικό αποκλεισμό" ως το νέο «παράδειγμα» για την κατανόηση των κοινωνικών ανισοτήτων
• Να συγκρίνουν και να αξιολογούν την αποτελεσματικότητα εναλλακτικών πολιτικών για την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων και του κοινωνικού αποκλεισμού
• Να αναλάβουν την ευθύνη της συγκέντρωσης και επεξεργασίας ερευνητικών δεδομένων για τη φτώχεια, τις ανισότητες και τον κοινωνικό αποκλεισμό
• Να διαθέτουν την ικανότητα επικοινωνίας με φορείς για παροχή συμβουλών και τεχνογνωσίας για την επίλυση των σύνθετων και πολυδιάστατων προβλημάτων κοινωνικού αποκλεισμού.

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
• Προαγωγή κριτικής και δημιουργικής σκέψης

Σύντομη περιγραφή

Ο «κοινωνικός αποκλεισμός» αποτελεί το νέο «παράδειγμα» για την κατανόηση των κοινωνικών ανισοτήτων στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Σκοπός του μαθήματος είναι η κριτική εξέταση του κοινωνικού αποκλεισμού σε τρία επίπεδα: στο εννοιολογικό-θεωρητικό επίπεδο, στο βιωματικό επίπεδο και στο επίπεδο των πολιτικών καταπολέμησής του. Στο πλαίσιο αυτό, διερευνά τον τρόπο με τον οποίο αναπτύχθηκε η προβληματική του κοινωνικού αποκλεισμού στις σύγχρονες (μετα-) βιομηχανικές κοινωνίες, εξετάζει την προστιθέμενη αξία του «κοινωνικού αποκλεισμού», ως νέου ερμηνευτικού εργαλείου, για την κατανόηση και ανάλυση κοινωνικών προβλημάτων, όπως οι κοινωνικές ανισότητες, η φτώχεια, η ανεργία, η ανέχεια και η περιθωριοποίηση, εξετάζει τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης στη σύγχρονη κατανόηση του κοινωνικού αποκλεισμού, τις βασικές κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από τον κοινωνικό αποκλεισμό και αξιολογεί τις κυρίαρχες πολιτικές που αναπτύσσονται σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο για την εξάλειψη του κοινωνικού αποκλεισμού και την προώθηση της κοινωνικής ένταξης.

Θεματικές ενότητες ανά εβδομάδα

1. Εισαγωγή στις βασικές έννοιες, τη δομή και την οργάνωση του μαθήματος (1η εβδομάδα)
2. Κοινωνικός αποκλεισμός: Ένα νέο «παράδειγμα» για την ανάλυση και ερμηνεία των κοινωνικών ανισοτήτων (1η εβδομάδα)
3. Φροντιστήριο: Τα «παραδείγματα» της κοινωνικής τάξης και του κοινωνικού αποκλεισμού ως εργαλεία για την ερμηνεία των κοινωνικών προβλημάτων (2η εβδομάδα)
4. Από τη Γαλλία στη διεθνή κυριαρχία: Ένα σύντομο ιστορικό (2η εβδομάδα)
5. Φροντιστήριο: Η εμφάνιση και διάχυση της προβληματικής του κοινωνικού αποκλεισμού στον σύγχρονο κόσμο (3η εβδομάδα)
6. Οι πολλαπλές σημασίες του κοινωνικού αποκλεισμού (3η εβδομάδα)
7. Φροντιστήριο: Θεωρητικά παραδείγματα και κοινωνικός αποκλεισμός (4η εβδομάδα)
8. Σύγκριση εννοιών: Κοινωνικός αποκλεισμός, φτώχεια, ανισότητα, αποστέρηση, περιθωριοποίηση (4η εβδομάδα)
9. Φροντιστήριο: Η προστιθέμενη αξία της έννοιας του κοινωνικού αποκλεισμού (5η εβδομάδα)
10. Τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του κοινωνικού αποκλεισμού (5η εβδομάδα)
11. Φροντιστήριο: Ο κοινωνικός αποκλεισμός ως σχεσιακή, πολυδιάστατη και δυναμική έννοια (6η εβδομάδα)
12. Η εμπειρική προσέγγιση του κοινωνικού αποκλεισμού (6η εβδομάδα)
13. Φροντιστήριο: Δείκτες κοινωνικού αποκλεισμού και προβλήματα μέτρησης του φαινομένου (7η εβδομάδα)
14. Η πρόκληση της κοινωνικής ένταξης στις σύγχρονες κοινωνίες (7η εβδομάδα)
15. Φροντιστήριο: Εξατομίκευση, πολύ-πολιτισμικότητα, νέο-φιλελευθερισμός και η πρόκληση της κοινωνικής ένταξης (8η Εβδομάδα)
16. Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη (8η εβδομάδα)
17. Φροντιστήριο: Η κοινωνική διάσταση της Ευρώπης 2020 (9η εβδομάδα)
18. Φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός στην Ελλάδα πριν από την κρίση (9η εβδομάδα)
19. Φροντιστήριο: Τα χαρακτηριστικά του ελληνικού κοινωνικού κράτους πριν από την κρίση (10η εβδομάδα)
20. Φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός στην Ελλάδα μετά από την κρίση (10η εβδομάδα)
21. Φροντιστήριο: Οι κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης στην Ελλάδα (11η εβδομάδα)
22. Πολιτικές για τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό στην Ελλάδα της κρίσης (11η εβδομάδα)
23. Φροντιστήριο: Οι μεταρρυθμίσεις του κοινωνικού κράτους κατά τη διάρκεια της κρίσης. Μια κριτική επισκόπηση (12η εβδομάδα)
24. Η επίδραση της ΕΕ στις εθνικές πολιτικές καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού (12η εβδομάδα)
25. Φροντιστήριο: Μέθοδοι και εργαλεία εξευρωπαϊσμού των εθνικών κοινωνικών πολιτικών (13η εβδομάδα)
26. Σύνοψη (13η εβδομάδα)

Η αξιολόγηση ττων φοιττηών περιλαβμάνει:

• Γραπτή τελική εξέταση (70%) 
• Συγγραφή και παρουσίαση (ατομικής ή ομαδικής) εργασίας (30%)

Τα κριτήρια αξιολόγησης είναι πλήρως εναρμονισμένα με τα αναμενόμενα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος.

• Οικονόμου Χ., Φερώνας Α. (επιμ.) (2006), Οι Εκτός των Τειχών. Φτώχεια και Κοινωνικός Αποκλεισμός στις σύγχρονες κοινωνίες, Διόνικος, Αθήνα.
• Παπαδοπούλου, Δ. (2012), Η Κοινωνιολογία του Αποκλεισμού στην Εποχή της Παγκοσμιοποίησης, Αθήνα: Τόπος.
• Πετμεζίδου Μ., Παπαθεοδώρου Χ. (επιμ.) (2004), Φτώχεια και Κοινωνικός Αποκλεισμός, Εξάντας, Αθήνα.
• SchnapperD. (2008), Η Κοινωνική Ενσωμάτωση. Μια σύγχρονη προσέγγιση, Κριτική, Αθήνα.
• Πετμεζίδου Μ., Παπαθεοδώρου Χ. (επιμ.) (2004), Φτώχεια και Κοινωνικός Αποκλεισμός, Εξάντας, Αθήνα.
• Silver H. (1994), “Social Exclusion and Social Solidarity: Three Paradigms”, International Labour Review, vol. 133.

Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

• CriticalSocialPolicy, http://csp.sagepub.com/
• 2.Κοινωνική Συνοχή και Ανάπτυξη, http://www.epeksa.gr

https://eclass.uop.gr/courses/SEP150/