Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα μαθήματα

Οι φοιτητές μετά το πέρας του μαθήματος  θα είναι σε θέση :

• Να προσδιορίζουν το περιεχόμενο του όρου «θεσμός» και να καθιστούν διακριτή την εννοιολόγηση του σε σχέση με την εννοιολόγηση του όρου «οργάνωση». 
• Να διακρίνουν τις έννοιες που παραπέμπουν στην αξιολόγηση (έλεγχος, εξέταση, δοκιμασία, αθροιστική και διαμορφωτική αξιολόγηση) εντοπίζοντας τις επιστημολογικές και κοινωνικο- ιστορικές διαφορές. 
• Να περιγράφουν τις ιστορικές συνθήκες εμφάνισης, εξάπλωσης και ανάπτυξης της αξιολόγησης της επίδοσης των μαθητών.
• Να τεκμηριώνουν το ρόλο της αξιολόγησης σε σχέση με την ανάπτυξη της μισθωτής εργασίας και τη διαμόρφωση της αγοράς εργασίας.
• Να διακρίνουν τις επιδράσεις διαφόρων κοινωνικών παραγόντων (κοινωνική προέλευση του μαθητή, σχολική φήμη και μαθησιακό “status” του μαθητή, φύλο) στο βαθμολογικό κανόνα του εξεταστή και στις αξιολογικές του πρακτικές 
• Να διακρίνουν τα κοινωνικά τεχνάσματα της αξιολόγησης της επίδοσης των μαθητών και να τεκμηριώνουν τις κοινωνικές θεωρίες που τα ερμηνεύουν.
• Να προσδιορίζουν και να αναλύουν τις κοινωνικές σημασίες που συμβάλλουν στη διαμόρφωση των πρακτικών αξιολόγησης των εκπαιδευτικών 
• Να περιγράφουν και να αναλύουν τα διακυβεύματα των αντισταθμιστικών πολιτικών απέναντι στη σχολική αποτυχία και τη βελτίωση των σχολικών επιδόσεων.

Δεξιότητες

Οι αποκτηθείσες δεξιότητες αφορούν:

• Την εξοικείωση με την αποδελτίωση ενός επιστημονικού κειμένου (άρθρου ή κεφαλαίου βιβλίου).
• Την παρουσίαση και κριτική ανάλυση ενός επιστημονικού κειμένου στη βάση ενός προτεινόμενου  σχεδίου από τη διδάσκουσα.
• Τον εντοπισμό βιβλιογραφίας, συναφούς με το αντικείμενο μελέτης
• Την καταγραφή βιβλιογραφίας σύμφωνα με το σύστημα APA
• Την παρουσίαση εργασίας σε Power-Point  στο πλαίσιο του μαθήματος

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών. Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις.
• Αυτόνομη εργασία 
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής.
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Στόχοι: 

Η κοινωνιολογική κατανόηση του θεσμού της σχολικής αξιολόγησης μέσα από μια ποικιλότητα θεμάτων που θεραπεύονται σ’ αυτή την επιστημονική περιοχή. Τα θέματα αυτά, αφενός μεν, αφορούν τις μικροκοινωνιολογικές προσεγγίσεις της σχολικής αξιολόγησης και δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στους κοινωνικούς παράγοντες που επηρεάζουν τις αξιολογικές και βαθμολογικές πρακτικές των εκπαιδευτικών και οι οποίες συμβάλλουν στις διαδικασίες κατηγοριοποίησης και ιεράρχησης, επιλογής και  εκπαιδευτικού προσανατολισμού των μαθητών. Αφετέρου δε, αφορούν τις μακροκοινωνιολογικές προσεγγίσεις της αξιολόγησης, και εστιάζουν στη μελέτη των αντισταθμιστικών πολιτικών που εφαρμόζονται με σκοπό την βελτίωση σχολικών επιδόσεων των μαθητών σε κατάσταση σχολικής αποτυχίας και στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων της αρχής της «θετικής διάκρισης»  πάνω στην οποία θεμελιώθηκαν οι εν λόγω πολιτικές. 

Θεματικές Ενότητες:

Ι Μικρο-κοινωνιολογικές προσεγγίσεις της θεσμισμένης αξιολόγησης 

1. Εννοιολογική διάκριση μεταξύ των όρων «θεσμός» και «οργάνωση», εννοιολογική διασάφηση της αξιολόγησης και Γενικές ταξινομίες
2. Κοινωνικο-ιστορικές συνθήκες εμφάνισης και ανάδειξης της αξιολόγησης στην εκπαίδευση
3. Η Ανάπτυξη της «δοκιμιολογίας» (docimologie) και ο στατιστικός εξορθολογισμός  των πρακτικών της αξιολόγησης
4. Προ-κοινωνιολογικές μελέτες για τη μέτρηση των κοινωνικών παραγόντων των  βαθμολογικών διακυμάνσεων : σχολικό επίπεδο και σχολικό status του μαθητή
5. Προ-κοινωνιολογικές μελέτες για τη μέτρηση των κοινωνικών παραγόντων των  βαθμολογικών διακυμάνσεων : κοινωνική προέλευση του μαθητή, φυσική όψη και φύλο

ΙΙ Κοινωνιολογικές  μελέτες που αναδεικνύουν τα «κοινωνικά τεχνάσματα» της σχολικής αξιολόγησης 

6. Τα κοινωνικά διακυβεύματα των Εισαγωγικών εξετάσεων στην Ανώτατη εκπαιδευση
7. Σχολική φήμη και σχολική αγορά
8. Ομοιογένεια του μαθητικού πληθυσμού μιας σχολικής τάξης και κοινωνικό-χωροταξική διαίρεση : Τα παράδοξα μιας κοινωνικής εξίσωσης 
9. Συνέπειες των βιογραφικών χαρακτηριστικών των μαθητών στην βαθμολόγησή τους

ΙΙΙ Κοινωνιολογικές θεωρίες που ερμηνεύουν τα κοινωνικά τεχνάσματα του θεσμού της αξιολόγησης 

10. Θεωρίες της κοινωνικής αναπαραγωγής: Bourdieu - Passeron (1974)
11. Θεωρίες της συμβολικής διαντίδρασης : Goffman 
12. Άλλες κοινωνικές θεωρίες των θεσμών : Φουκώ και Καστοριάδης

IV Μακρο-κοινωνιολογικές προσεγγίσεις των πολιτικών της σχολικής αξιολόγησης

13. Αντισταθμιστικές πολιτικές : ΖΕΠ και πρώιμη σχολική φοίτηση

Η αξιολόγηση των φοιτητών περιλαμβάνει:

1. Γραπτή εργασία που συνιστά στη παρουσίαση και κριτική ανάλυση (αποδελτίωση) ενός επιστημονικού άρθρου προτεινόμενο από τη Διδάσκουσα (συντελεστης βαρύτητας 20%).

   Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου και υπό την προϋπόθεση ότι ο/η φοιτητής/τρια έχει παρακολουθήσει τουλάχιστον 10 από τα 13 μαθήματα μπορεί να παρουσιάσει σε μορφή Power-Point την ανωτέρω εργασία πριμοδοτόντας θετικά την συνολική βαθμολόγηση του στο εν λόγω μάθημα.

2. Γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου. Εργασία υποχρεωτική και όχι απαλλακτική (συντελεστής βαρύτητας 80%) Ανάπτυξη θέματος ή σχολιασμός κειμένου που παρουσιάσθηκε και συζητήθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος. (Η εξέταση γίνεται με την χρήση και αξιοποίηση συγγραμμάτων, βοηθημάτων και σημειώσεων)

Κριτήρια αξιολόγησης: 

1. Κατανόηση του λόγου στο επιστημονικό πεδίο θεραπείας του διδαχθέντος γωστικού αντικειμένου 
2. Εμπέδωση  των βασικών διδαχθεισών θεωρητικών εννοιών και ικανότητα αξιοποίησής τους κατά την ανάλυση ενός επιστημονικού κειμένου.
3. Τεκμηρίωση της ανάλυσης του θεσμού της σχολικής αξιολόγησης από συγκεκριμένους κοινωνιολόγους και κοινωνικούς μελετητές.
4.  Ανάλυση υφιστάμενων εκπαιδευτικών πολιτικών στον τομέα της αξιολόγησης
5. Καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας μέσω ερωτήσεων «κρίσης» όσον αφορά τις επιπτώσεις των εκπαιδευτικών πολιτικών στον τομέα της αξιολόγησης
6. Καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας μέσω ερωτήσεων «κρίσης» όσον αφορά πολιτικές και επιστημονικές προτάσεις για την αντιμετώπιση των ζητημάτων συναφών με τη σχολική αξιολόγηση των μαθητών.

Τα κριτήρια αξιολόγησης βρίσκονται αναρτημένα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα e-class στη θέση του συγκριμένου μαθήματος

Bourdieu, P. & Passeron, J.-C. (2014) Η αναπαραγωγή. Στοιχεία για μια θεωρία του εκπαιδευτικού συστήματος. Αθήνα:Αλεξάνδρεια

Broadfoot, P. (1996)Education, Assessment and Society, Buckingham-Philadelphia: Open University Press 

Κοντογιαννοπούλου – Πολυδωρίδη, Γ. (1995). Κοινωνιολογική ανάλυση της ελληνικής εκπαίδευσης,  Αθήνα: Gutenberg.

Merle  P., (1998), Sociologie de l’évaluation scolaire, Paris : PUF

Μυλωνάς, Θ. (2001) Κοινωνιολογία της Ελληνικής Εκπαίδευσης, Αθήνα : Gutenberg.

Prat,  J-L. (2009) Εισαγωγή στον Καστοριάδη, Αθήνα: Κέδρος

Τσακίρη, Δ (2018) Η θέσμιση της αξιολόγησης των μαθητών και το φαντασιακό στοιχείο, Αθήνα: Μεταίχμιο 

Τσακίρη, Δ.  (2010). «Θεσμός, υποκείμενο, παιδεία : Μια ιχνογραφία της καστοριαδικής συμβολής» στο Αποστολόπουλος Α., Κορνήλιος Καστοριάδης- ο στοχαστής της αυτονομίας, Αθήνα: Σύγχρονη Δελφική Αμφικτιονία: 17-36

Τσακίρη, Δ. (2009).  «Οι κοινωνικές φαντασιακές σημασίες των χωρικών πρακτικών στην εκπαίδευση: Η περίπτωση της διαμόρφωσης του σχολικού χάρτη φοίτησης των μαθητών» στο Σπυριδάκης Ε (επιμ) Μετασχηματισμοί του χώρου: Κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις, Αθήνα: Νήσος: 397-425.

Φραγκουδάκη, Α., (1985). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης : Θεωρίες για την κοινωνική ανισότητα στο σχολείο, Αθήνα: Παπαζήσης.

Χιωτάκης, Σ., (επιμ.) (2004). Η αμφισβήτηση των εξετάσεων και βαθμών στο σχολείο, Εκδόσεις Γρηγόρης: Αθήνα.

Διεθνή Επιστημονικά Περιοδικά:

• Journal of Education Policy
• British journal of sociology of education 
• British education research journal

Πλήρης φάκελος σημειώσεων από τη Διδάσκουσα

text